حرکت علویان در زمان امامت امام موسی کاظم(ع)
امامت امام موسی کاظم(ع)
امام موسی کاظم(علیه السلام) پس از وفات پدرش امام جعفر صادق(علیه السلام) در سال 148 ق رهبری شیعیان اثنی عشری را بعهده گرفت. امام موسی کاظم(علیه السلام) به تقوا و پارسایی و شکیبایی در برابر اذیت و آزار مشهور بود بدان حد که او را «کاظم» (فروخورنده خشم) خواندند. در عهد او امامت به مرحله سرّی و مرحله عبادی وارد شد موسی کاظم(علیه السلام) به سخاوت نام آور بود. هر گاه به گوشش میرسید که کسی دربارهاش سخن
ناخوشایندی گفته است یک کیسه دینار برایش میفرستاد.[1] تا چنان شد که در کرم و بخشندگی به او مَثَل میزدند.[2]
همین سخاوتمندی شک و گمان خلیفه مهدی را برانگیخت و گمان برد که او از شیعیانش خمس میگیرد. از این رو مهدی به امام موسی کاظم (ع) پیغام فرستاد و او را به بغداد فراخواند و در آن جا به زندان انداخت. پس مهدی ، علی بن ابیطالب را در خواب دید که او را به سبب بریدن رشتههای خویشاوندی نکوهش میکند. در نتیجه امام موسی کاظم (علیه السلام) را رها ساخت و از او خواست تا سوگند یاد کند که بر ضدّ وی و بر ضدّ هیچ یک از فرزندانش قیام نکند.
امام موسی کاظم (علیه السلام) گفت: «نه به خدا این کار را کرده ام نه این کاره ام» مهدی گفت: «راست میگویی» سرانجام مهدی سه هزار دینار به او بخشید و دوباره به او اجازه داد به مدینه بازگردد.[3]
شیعیان خالص امام صادق(علیه السلام) از امامت موسی بن جعفر(علیه السلام) حمایت کردند و تشیع مسیر طبیعی خویش را از این طریق ادامه داد.
دورانی را که امام موسی کاظم (علیه السلام) د رآن زندگی میکرد مصادف با نخستین مرحله استبداد و ستمگری حکام عباسی از منصور تا هارون بود منصور شمار فراوانی از علویان را به شهادت رساند شمار بیشتری از آنان در زندانهای او در گذشتند.[4] این هوشیاری برای امام موسی کاظم (علیه السلام) و شیعیان آن حضرت بود تا سخت مراقب خود بوده با رعایت اصل تقیّه به پاسداری از اسلام اصیل بپردازند. شیعیان خلافت عباسی را غاصبانه دانسته به امامت امام خود معتقد بودند و سهم مال خود را نزد امام یا وکلای ایشان میفرستادند و به صورت مشخص برای براندازی عباسیان تلاش نمیکردند همین امر سبب شد تا ایمنی بیشتری در مقایسه با گروههایی مانند زیدیه داشته باشند.[5]
[1] - ابوالفرج ، اصفهانی ، مقاتل الطالبین ص 499
[2] - حافظ ابوبکر احمدبن علی ، خطیب بغدادی، 463ق، تاریخ بغداد، قاهره، 1349ق ، ج13، ص27
[3] - ابوالفرج اصفهانی ، مقاتل الطالبین ، ص 500
[4] - مبارزات شیعیان در دوره نخست خلافت عباسیان، ص 264
[5] - رسول جعفریان، پیدایش اسلام تا ایران ، تهران موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، 1377، ص 292-255